Medeni Kanuna Göre Kimler Evlenemez? Türkiye ve Dünyadan Farklı Bakış Açıları
Evlenmek, pek çok kültürde ve toplumda ciddi bir anlam taşıyan, hayatın önemli dönüm noktalarından biridir. Ancak evlilik, sadece kişisel bir tercih değil, aynı zamanda yasal bir işlemdir. Medeni kanun, evlilik için belirli kurallar koyar ve kimlerin evlenip kimlerin evlenemeyeceğini belirler. Bu kurallar her ülkede farklılık gösterebilir, çünkü her toplumun kendine has normları ve değerleri vardır. Bugün, Türkiye’deki medeni kanun ile küresel açıdan kimlerin evlenemeyeceğine dair bazı örnekleri ve farkları ele alacağım. Hadi gelin, bu konuda dünyadaki ve Türkiye’deki durumu kıyaslayalım.
Türkiye’deki Medeni Kanuna Göre Kimler Evlenemez?
Türkiye’de evlenmek için belirli şartlar var ve bu şartlar Türk Medeni Kanunu tarafından düzenleniyor. Türk Medeni Kanunu’na göre, bazı kişiler yasal olarak evlenemez. Bunlar arasında:
1. Zihinsel Engeli Olan Kişiler
Medeni kanun, zihinsel engeli olan kişilerin evlenmelerini sınırlayabilir. Çünkü bu kişilerin evlilik sorumluluklarını yerine getirebilecek yeterliliğe sahip olup olmadıkları konusunda bir değerlendirme yapılır. Bu durum, genellikle kişi evliliğin gerektirdiği hakları ve sorumlulukları anlayacak seviyede değilse, evlenmelerinin engellenmesi gerektiği düşüncesine dayanır. Ancak, günümüzde bu konu üzerinde daha fazla farkındalık oluşmuş durumda ve engelli bireylerin evlenme hakkı, bazen mahkeme kararıyla verilebiliyor.
2. Yakın Akrabalar (Kan Bağı olanlar)
Medeni kanun, evlenemeyecek bir diğer grup ise yakın kan hısımlarıdır. Yani, bir insanın kendi kardeşi, anne veya babasının kardeşi ile evlenmesi yasaktır. Bunun temel sebebi, genetik hastalıkların ortaya çıkma riskidir. Genetik araştırmalar, yakın akraba evliliklerinde bazı sağlık sorunlarının daha sık görüldüğünü ortaya koyuyor.
3. Zorla Evlendirilmiş Kişiler
Türk Medeni Kanunu, kişilerin kendi iradeleri dışında zorla evlendirilmelerini engeller. Zorla evlenmeye teşebbüs etmek, ciddi bir suçtur. Bir kişi, evlenmeye zorlandığında ya da kendisinin rızası olmadan evlendirilmişse, evliliğin iptali mümkün olabilir. Bu durum, kadınların daha çok karşılaştığı bir sorundur, ancak erkekler için de geçerli olabilir.
4. Evlenmeye Engelli Yaş Durumu
Bir kişinin evlenebilmesi için minimum yaş sınırı da vardır. Türkiye’de, bir kişi 17 yaşına geldiğinde, ancak ailesinin izniyle evlenebilirken, 18 yaşına gelmiş kişiler kendi rızalarıyla evlenebilirler. 18 yaşından küçük biri kendi rızasıyla bile evlenemez. Bu yaş sınırı, kişinin olgunlaşmış bir şekilde evliliği kabul edebilmesi için bir gerekliliktir.
Küresel Açıdan Kimler Evlenemez?
Türkiye’de evlenmeye engel olan maddelerle benzer olarak, dünya çapında da evlenmeye engel bazı düzenlemeler vardır. Ancak farklı kültürlerin ve yasal düzenlemelerin etkisiyle, ülkeler arasında farklılıklar görmek mümkündür.
1. Akraba Evlilikleri ve Genetik Riskler
Yakın akraba evliliklerine genellikle birçok ülkede karşı çıkılır. Örneğin, çoğu Avrupa ülkesi, genetik hastalıkların yayılmasını engellemek için yakın akraba evliliklerine karşı yasalar çıkarmıştır. Bu durum, Türkiye gibi ülkelerde de hala geçerli olmakla birlikte, kültürel normlar bazen bu tür evliliklere karşı daha esnek bir yaklaşım sergileyebiliyor.
2. Zihinsel Engelli Bireyler
Birçok Batı ülkesinde olduğu gibi, zihinsel engelli bireylerin evlenmesi de yasal olarak sınırlıdır. Ancak, birçok Avrupa ülkesinde, engelli bireylerin de evlenme hakları ciddi şekilde korunmaktadır. Örneğin, bazı ülkelerde, engelli bireylerin evlilikleri konusunda mahkeme kararları devreye girebilir, yani engelli bir birey, evlenmeye karar verdiğinde mahkeme süreci devreye girer ve bunun sonucunda kişinin evlilik kararı onaylanabilir.
3. Zorla Evlendirilme Yasağı
Dünya çapında zorla evlendirilmek, ciddi bir suçtur. Birçok ülke, zorla evlendirmeyi yasaklamış ve buna karşı çeşitli önlemler almıştır. Özellikle Avrupa ülkeleri, bu tür evliliklerin önlenmesi için yasal mekanizmalar kurmuşlardır. Örneğin, İngiltere’de zorla evlendirilen biri, mahkemeye başvurduğunda devlet bu durumu ciddiye alır ve evliliğin iptal edilmesini sağlar.
4. Yaş Sınırı ve Kültürel Etkiler
Yaş sınırı konusunda, dünya genelinde genel bir tutum olsa da, bazı ülkelerde yaş sınırı biraz daha düşük olabiliyor. Mesela, bazı Asya ve Afrika ülkelerinde erken yaşta evlilikler, kültürel bir norm olarak kabul ediliyor. Bu, kız çocuklarının evlenme yaşı, Batı’daki yaş sınırlarından daha düşük olabilir.
Sonuç: Kültürel Farklılıklar ve Evrensel Değerler
Medeni kanuna göre kimler evlenemez sorusu, aslında her kültürün ve yasal sistemin kendine özgü bir cevabı olan bir sorudur. Türkiye’de akraba evlilikleri yasaklanırken, zihinsel engelli bireylerin evlilikleri bazı koşullara bağlanıyor. Diğer yandan, zorla evlendirilme, dünya çapında büyük bir suçken, bazı toplumlar erken yaşta evliliği sosyal bir norm olarak kabul edebiliyor.
Sonuçta, biyoçeşitlilik gibi evlilik kuralları da yerel normlara ve kültürlere bağlı olarak şekilleniyor. Ancak ortak bir çizgide buluştuğumuzda, evliliğin insan hakları temelinde, bireylerin özgür iradesiyle yapılması gerektiği konusunda herkes hemfikir.